“EMEKLİ MAAŞI ASGARİ ÜCRET SEVİYESİNE ÇIKARILMALI”

(Haber Merkezi) – CHP Ka­ra­bük Mil­let­ve­ki­li ve Plan Bütçe Ko­mis­yo­nu Üyesi Cev­det Akay, TBMM’de basın top­lan­tı­sı dü­zen­le­ye­rek eko­no­mik ge­liş­me­le­re iliş­kin de­ğer­len­dir­me­ler­de bu­lun­du.
“HAZİNE’NİN BORÇ STOKU 5 YIL ÖNCE 1 TRİLYON LİRAYDI, BUGÜN BU RAKAM 5,8 TRİLYON LİRAYI AŞMIŞ DU­RUM­DA:
Tem­muz 2018’de, yani Cum­hur­baş­kan­lı­ğı Hü­kü­met Sis­te­mi­ne geç­ti­ği­miz ta­rih­te Ha­zi­ne’nin borç stoku 1 tril­yon li­ray­dı, bugün bu rakam 5,8 tril­yon li­ra­yı aşmış du­rum­da. Bütçe açı­ğın­da­ki bü­yü­me 2018 yı­lın­dan iti­ba­ren daha da be­lir­gin hale gel­miş­tir. Bun­dan kısa bir süre önce tem­muz ayın­da Mec­lis’te ek büt­çe­yi gö­rüş­tük. Bu­ra­da da sayın Cum­hur­baş­ka­nı­na eski yet­ki­le­ri­ne göre net borç­lan­ma mik­ta­rı ola­rak 3 kata kadar borç­lan­ma yet­ki­si ve­ril­di. Bu da 2 tril­yon 160 mil­yar TL’lik bir ra­ka­ma te­ka­bül edi­yor. Bu rakam ger­çek­ten bütçe bü­yük­lü­ğü­nün yüzde 48’ine te­ka­bül eden bir rakam. Res­men ikin­ci bir bütçe.
BORÇ­LAN­MA­YI VERİMLİ BİR ŞEKİLDE KUL­LAN­MA­NIZ LAZIM:
Mer­ke­zi Yö­ne­tim Borç Stoku Ocak 2018- Ağus­tos 2023 dö­ne­min­de 4,9 tril­yon lira ar­ta­rak; 892,7 mil­yar li­ra­dan 5,8 tril­yon li­ra­ya çık­mış­tır. Yani yüzde 650 ora­nın­da, 6 buçuk kat artış mey­da­na gel­miş­tir. Bu durum, mali di­sip­lin­den uzak­laş­ma­nın ve kötü borç yö­ne­ti­mi­nin bir so­nu­cu­dur. Borç­lan­ma her dev­le­tin baş­vur­du­ğu bütçe ka­nun­da bir uy­gu­la­ma. Borç­lan­ma­yı ve­rim­li bir şe­kil­de kul­lan­ma­nız lazım. Al­dı­ğı­nız borcu, fa­iz­le­ri, ana pa­ra­yı öde­yip net borç­lan­ma ha­sı­la­tı ya­rat­maz­sa­nız; üre­tim, is­tih­dam, ih­ra­ca­tı ar­tı­rı­cı bir şe­kil­de kul­lan­maz­sa­nız ülke eko­no­mi­si­ni dar­bo­ğa­za so­kar­sı­nız.
BİZ MA­ALE­SEF AYNI HA­TA­YA DÜŞ­MÜŞ OLDUK:
Dö­ne­min Ha­zi­ne ve Ma­li­ye Ba­ka­nı eko­no­mik deha Nu­ret­tin Ne­ba­ti, 10 Mayıs 2023’te Kur Ko­ru­ma­lı Mev­du­at için ‘çağın bu­lu­şu’ de­miş­ti. Bu açık­la­ma­nın üze­rin­den 3 ay geçti ve ik­ti­dar çağın bu­lu­şu ola­rak ni­te­le­dik­le­ri Kur Ko­ru­ma­lı Mev­du­atın çağın be­la­sı ol­du­ğu­nun da far­kı­na vardı. Bun­dan yıl­lar­ca önce eski Cum­hur­baş­ka­nı­mız ve Baş­ba­ka­nı­mız sayın Tur­gut Özal, 1989 yı­lın­da ba­sı­na bir açık­la­ma­lar­da bu­lu­nu­yor, dö­vi­ze çe­vir­me­ler­le il­gi­li. İle­ri­de, Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti’ni yö­ne­tecek bü­rok­rat­la­ra, baş­ba­kan­la­ra, cum­hur­baş­kan­la­rı­na bir mesaj ve­ri­yor, bu DÇM’ler ül­ke­mi­zin be­la­sı ol­muş­tur, çok ma­li­yet çı­kar­mış­tır ül­ke­mi­ze, bu uy­gu­la­ma­la­rın bir daha ha­ya­ta geç­me­me­si için de bu açık­la­ma­yı yap­tı­ğı­nı ifade et­miş­tir. Biz ma­ale­sef aynı ha­ta­ya düş­müş olduk. Kur Ko­ru­ma­lı Mev­du­atın da ül­ke­mi­ze ma­li­ye­ti çok büyük oldu.
HAK­LI­LI­ĞI­MIZ BİR KEZ DAHA OR­TA­YA ÇIKTI:
Mil­le­ti­mi­zin sır­tı­na yük­le­nen bu ağır kül­fe­tin eko­no­mi­mi­zi çık­ma­za sü­rük­le­ye­ce­ği­ni, tamir edi­le­mez ha­sar­lar mey­da­na ge­ti­re­ce­ği­ni 2021 yı­lın­dan bu yana yük­sek sesle ifade edi­yor, ik­ti­da­rı ve eko­no­mi yö­ne­ti­mi­ni uya­rı­yor­duk. Gel­di­ği­miz son nokta, hak­lı­lı­ğı­mı­zı ma­ale­sef bir kez daha or­ta­ya çı­kar­dı. İkti­dar do­lam­baç­lı yol­lar­la, büyük risk­ler ala­rak ha­ta­lı uy­gu­la­ma­la­rı­nı ban­ka­la­rın sır­tı­na yük­le­me­ye ça­lı­şı­yor. Fakat, bu yön­te­min sür­dü­rü­le­bi­lir ol­ma­dı­ğı bir ger­çek­tir. İkti­dar her yan­lı­şı­nı başka bir yan­lış­la ört­tü­ğü sü­re­ce eko­no­mi­nin beli doğ­ru­la­maz. “Zen­gi­nin malı zü­ğür­dün çe­ne­si­ni yorar.” diye bir ata­sö­zü­müz var. AKP bu ata­sö­zü­nü tadil ede­rek “Zen­gi­ni zen­gin yap­tık, va­tan­da­şın be­li­ni kır­dık.” şek­lin­de tadil etti, hal­kı­mı­zın üs­tün­de de biz­zat de­ne­di.
KKM’NİN DEV­LE­TE ZA­RA­RI 565 MİLYAR LİRA:
Mer­kez Ban­ka­sı bi­lan­ço­su ve­ri­le­ri­ne bak­tı­ğı­mız­da KKM’nin dev­le­te za­ra­rı top­lam 565 mil­yar lira. KKM için bu­gü­ne kadar öde­di­ği­miz tutar ise tamı ta­mı­na 717 mil­yar li­ra­dır. Nu­ret­tin Ne­ba­ti her ko­nu­da ol­du­ğu gibi bu ko­nu­da hal­kı­mı­zı al­dat­mış­tır. Sayın Ne­ba­ti hani dev­le­tin ka­sa­sın­dan bir kuruş para çık­ma­ya­cak­tı? Çıkan bu para sizin ka­sa­nız­dan mı çıktı?
İkti­dar; ça­re­siz­le­rin pa­ra­sı iş­siz­lik ma­aşın­da­ki damga ver­gi­sin­den, ateşe ver­di­ği mut­fa­ğın mut­fak tü­pün­de­ki ÖTV’den, aç­lı­ğa mah­kûm et­ti­ği be­şik­te­ki be­bek­le­rin be­zin­de­ki KDV’den, kı­sa­ca­sı va­tan­da­şa hiz­met için top­la­nan ver­gi­le­ri zen­gin­le­re da­ğıt­mış­tır.
AKP YAN­LIŞ EKO­NOMİ POLİTİKA­SIN­DAN U DÖ­NÜ­ŞÜ YAP­MA­YA ÇA­LI­ŞI­YOR AMA NE YAPSA NAFİLE:
“U” dö­nüş­le­riy­le meş­hur AKP ik­ti­da­rı, şimdi de yan­lış eko­no­mi po­li­ti­ka­la­rın­dan “U” dö­nü­şü yap­ma­ya ça­lı­şı­yor. Gelir ada­let­siz­li­ği­ni kat­la­ya­rak ar­tı­ran, va­tan­da­şı aç­lı­ğa sa­vu­ran ir­ras­yo­nel eko­no­mi mo­de­lin­den eko­no­mi­yi ras­yo­nel ze­mi­ne dön­dür­me­ye ça­lı­şı­yor. Ama kısa va­de­de bu yap­ma­nın ola­na­ğı yok­tur, çünkü ik­ti­dar eko­no­mi­yi ba­tak­lı­ğa sap­la­mış du­rum­da­dır. Geç­ti­ği­miz gün­ler­de Mer­kez Ban­ka­sı’nın bir ka­ra­rı teb­liğ edil­di. Mer­kez Ban­ka­sı KKM ile döviz mev­du­atı­nı azal­tıp, TL mev­du­at he­sap­la­rı­na ge­çi­şi ar­tır­mak için yeni dü­zen­le­me­ler yaptı. Bu dü­zen­le­me­ye göre va­de­si gelen KKM’den stan­dart TL mev­du­atı­na ge­çiş­te he­de­fi tut­tu­ra­ma­yan ban­ka­ya ceza ka­ra­rı aldı. İkti­da­ra so­ru­yo­ruz: Bu me­se­le ban­ka­lar­la müş­te­ri­le­ri ara­sın­da­ki bir sorun mu? İkti­dar so­rum­lu­lu­ğu üst­len­mek ye­ri­ne neden topu ban­ka­la­ra atı­yor?
KREDİYE ULAŞ­MAK BU­GÜN­DEN DAHA MALİYETLİ HALE GE­LECEK:
Mer­kez Ban­ka­sı zo­run­lu kar­şı­lık uy­gu­la­ma­sın­da da de­ği­şik­lik yaptı. Ne yaptı: döviz mev­du­atı­na uy­gu­la­nan zo­run­lu kar­şı­lık oran­la­rı ar­tı­rıl­dı. Bu kri­ter­le­ri tut­tu­ra­ma­yan ban­ka­lar ek men­kul kıy­met te­si­si­ne mec­bur ola­cak. Düne kadar ban­ka­la­ra “KKM he­sap­la­rı­nı artır” bas­kı­sı var­ken şim­di­de “azalt” ta­li­ma­tı ve­ri­yor­lar. İkti­dar yine va­tan­da­şın sır­tı­na yük bin­di­ri­yor.
Mev­du­at fa­iz­le­ri­nin yük­sel­me­si, banka açı­sın­dan para top­la­ma­nın ma­li­ye­ti­nin yük­sel­me­si de­mek­tir. Ban­ka­la­rın ver­di­ği hiz­met­le­rin fa­iz­le­ri de bu se­bep­ten do­la­yı yük­se­lecek. Kısa ve öz ola­rak kre­di­ye ulaş­mak bu­gün­kün­den çok daha ma­li­yet­li hale ge­lecek.
Bu ras­yo­nel­lik de­ğil­dir bu akıl­cı ol­ma­yan eko­no­mi yö­ne­ti­mi­dir!
BOR­SA­DA VUR­GUN YA­PIL­DI, DEV­LET SEYİRCİ KALDI:
Mer­kez Ban­ka­sı’nın KKM ile il­gi­li son teb­li­ği, pi­ya­sa­lar ka­pan­dık­tan sonra açık­lan­ma­sı­na rağ­men bu bil­gi­yi ön­ce­den haber alan Ame­ri­kan ve İngi­liz ya­tı­rım fon­la­rı seans baş­lar baş­la­maz sa­tı­şa geçti. Yani Ame­ri­kan ve İngi­liz ban­ka­la­rı teb­li­ği daha ön­ce­den öğ­ren­di­ği için his­se­le­ri bo­şalt­tı ve ciddi bir vur­gun yaptı. Pi­ya­sa­da bir­kaç haf­ta­dan beri “ban­ka­lar ucuz, ya­ban­cı ya­tı­rım­cı­lar banka his­se­le­rin­de yüklü alım ya­pı­yor” ha­ber­le­ri pom­pa­la­nıp fi­yat­la­rın yük­sel­me­si­ne neden olun­du. Aracı ku­rum­la­rın hemen hep­si­nin model port­föy­le­rin­de bir­kaç ban­ka­nın yer al­ma­sı yerli ya­tı­rım­cı­yı da ban­ka­cı­lık sek­tö­rü his­se­le­ri­ne yö­nelt­ti. Ucuz kal­mış ban­ka­cı­lık sek­tö­rün­de kimse yüzde 5’lere varan bir düşüş ya­şan­dı. Teb­liğ ön­ce­si ban­ka­cı­lık sek­tö­rün­de mil­yon­lar­ca lot his­se­nin sa­tı­şıy­la çöküş baş­la­dı. Ya­sa­dı­şı olan İnsi­der Tra­ding (içe­ri­den bilgi alan­la­rın ti­ca­re­ti) yo­luy­la hak­sız ka­zanç sağ­la­ma ola­rak de­ğer­len­di­ri­len KKM ha­be­ri­nin sız­dı­rıl­ma­sı yerli ve küçük ya­tı­rım­cı­lar büyük bir za­ra­ra uğ­ra­tıl­dı. Pi­ya­sa­lar ka­pa­lıy­ken bu teb­li­ğin ya­yın­la­na­ca­ğı­nı kim­ler sız­dır­dı? Ba­kan­lık için­de­ki kös­te­bek­ler kim­ler? Dev­le­ti­mi­zi za­ra­ra uğ­ra­tan bu vatan ha­in­le­ri kim­ler? Bu sız­dı­ran­lar hak­kın­da neden hala bir so­ruş­tur­ma açıl­ma­dı? Bor­sa­da hak­sız ka­zanç elde eden­ler neden açık­lan­mı­yor?

MOODY’S NOTU YÜK­SELT­SE BİLE KENYA İLE AYNI NOT DÜZEYİNE ÇI­KA­CA­ĞIZ: Ha­zi­ne ve Ma­li­ye Ba­ka­nı Meh­met Şim­şek geç­ti­ği­miz gün­ler­de bir twit attı. Sayın Bakan, “Moody’s’in ülke kredi gö­rü­nü­mü ve notu açı­sın­dan olum­lu ol­du­ğu de­ğer­len­dir­me­si yap­tı­ğı­nı, bunun da kredi no­tu­mu­za yan­sı­ya­ca­ğı­na ina­nı­yo­ruz.” ifa­de­le­ri­ni kul­lan­dı.
Süslü cüm­le­le­ri bir ke­na­ra koyup re­ali­te­ye bak­ma­mız lazım. Mil­le­ti­mi­zi boş va­at­ler­le umut­lan­dır­mak­tan artık vaz­ge­çin. Tür­ki­ye, şu an Mo­ğo­lis­tan ve Mısır ile ayni nota sahip. Moody’s bir ka­de­me iyi­leş­tir­me yapsa; Papua Yeni Gine, Kam­boç­ya ve Kenya ile aynı not düz­le­mi­ne ge­le­ce­ğiz. İkti­dar daha önce de ey­lem­le­ri ve söy­lem­le­ri­nin tu­tar­lı ol­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni ifade et­miş­tik. Bu bir kez daha tek­rar­lı­yo­ruz. Ey­lem­ler ve söy­lem­ler uyuş­ma­dı­ğı sü­re­ce eko­no­mik is­tik­rar asla sağ­la­na­maz. Yan­lış eko­no­mi po­li­ti­ka­la­rı­nı­zın fa­tu­ra­sı­nı va­tan­da­şı­mı­zın sır­tı­na yük­le­mek­ten vaz­ge­çin!
EKO­NOMİ POLİTİKA­LA­RI BİLİNÇLİ SEÇİLMİŞ TERCİHLERDİR:
Şunun da al­tı­nı çiz­mek­te fayda var. Eko­no­mi po­li­ti­ka­la­rı hata de­ğil­dir, bi­linç­li se­çil­miş ter­cih­ler­dir. Hal­kı­mız ik­ti­da­rın bi­linç­li ter­cih­le­ri yü­zün­den yok­sul du­rum­da. Eko­no­mi ya­pı­lan zam­lar­la, sü­rek­li yön de­ğiş­ti­re­rek dü­zel­mez. Hukuk dev­le­ti üze­rin­de yük­se­le­rek; ada­le­ti ye­ni­den tesis ede­rek; şef­faf, de­mok­ra­tik ve adil bir yö­ne­ti­mi hâkim kı­la­rak ülke eko­no­mi­si dü­ze­lir.
EMEKLİ MAAŞI ASGARİ ÜCRET SEVİYESİNE ÇI­KA­RIL­MA­LI:
Cum­hur­baş­ka­nı Recep Tay­yip Er­do­ğan’ın emek­li ay­lık­la­rı­na iliş­kin açık­la­ma­sı­na da de­ği­nen Akay, “KKM’den vaz­ge­çil­di­ği­ne göre, KKM ta­sar­ru­fu ile emek­li­mi­ze sey­ya­nen zam ya­pı­la­bi­lir. Ocak ayını bek­le­me­den bir an önce emek­li­le­ri­mi­ze zam yapın. En düşük emek­li ay­lı­ğı­nı en az as­ga­ri ücret se­vi­ye­si­ne çı­ka­rın.” ifa­de­si­ni kul­lan­dı