Yenice Tarihi

Yenice, Selçuklu döneminden itibaren, bölgenin önemli bir yerleşim ve geçim yeridir. Selçuklu’dan önce de eski Yunanlılarolan Elenler’ce meskundu. Osmanlı döneminde 15. Yüzyılda Bolu’ya bağlı bir nahiye idi. 16. Yüzyılın başlarındaki kayıtlara göre Yenice’nin yılda 45.000 akçe vergi veren 33 köyü (karye) ve 4.000 civarında nüfusu vardı. 16.Yüzyılın sonlarında nüfusu 7.000’e, ödediği vergi de 85 bin akçeye çıkmıştır. Bu dönemde hayvancılık da büyük gelişme göstermiştir.

17. ve 18. asırlarda hakkında bilgi bulunmayan ilçemiz 19. Yüzyılın başlarında kaza olarak karşımıza çıkıyor. Bu yıllarda vergiye tabi hane sayısı 40’a nüfusu da 2.800 dolayına gerilemiş bulunuyor. Bu gerilemenin hangi sebebe dayandığı şimdilik meçhuldür.

Cumhuriyet’ten Bu Yana Yenice’nin Tarihi 1912-1922 Döneminde Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı yaşanmış ve bu savaşlarda en çok şehit veren vilayet Kastamonu olmuştur. Kastamonu vilayeti Bolu sancağı dahilinde bir nahiye olan Yenice’den de çok sayıda kişinin askere alındığı rivayet edilmektedir. Yenice’den 1000’den fazla asker alındığı ve bunlardan 150-200 tanesinin şehit olduğu hesaplanmaktadır. O dönemde 8.000’in üzerinde olan Yenice’deki 1935 nüfus sayımında kadın nüfusu erkek nüfusundan 1.000 kişi fazla çıkmıştır. Kültür Bakanlığı’nca yayınlanan “Millî Mücadelede Zonguldak ve Havalisi” isimli kitapta, bölgenin milli kuvvetler safında yer aldığı, Bartın’dan iç kesimlere katırlarla cephane taşındığı, köylerden çeşitli yardımlar toplandığı, bu çerçevede Yenice ve köylerinden çorap ve benzeri giyecek yardımında bulunulduğu anlatılmaktadır. Milli mücadele döneminin ünlü eşkiyaları Eğri Ahmet Çetesi ve Devrekli Muharrem Çetesi’nin Yenice dolaylarında eşkiyalık yaptıkları zikredilmektedir. 1929’da lağvedilen nahiye teşkilatı 1931 yılında yeniden kurulunca, Nahiye Müdürlüğü bugünkü Yenice Camii’nin karşısına gelen bir binada faaliyete başlamıştır. Yenice’de Nahiye Müdürlüğü görevinde bulunanlardan, özellikle 1940’lı yıllarda görev yapan ve halk arasında “Deli Müdür” lakabıyla anılan müdürün uygulamaları, yaşlılarca günümüzde bile anlatılmaktadır. 1930’lu yıllarda Zonguldak- Ankara demiryolunun inşaatı sırasında, bugün Yenice’yi Gökçebey’e bağlayan karayolu, servis yolu olarak açılmıştır. Daha önceleri Yenice’yi Tefen’e ve diğer yerleşim yerlerine bağlayan patika yol, şimdiki Yenice-Gökçebey arasındaki demiryolunun bulunduğu hatta idi.Doğuda da Elmaçayırı, Arslandibi. Darıyazısı ve Sorgun yoluyla halk ağzındaki değimi Örenşer olan Viranşehir’e (bugünkü Eskipazar) ulaşılıyordu. Tarih içinde Yenice’nin Pazar ihtiyacını, Viranşehir’de kurulan pazardan karşıladığı varsayılmaktadır. Bu yol, bugün Elmaçayırı ile Kelemen arasında yıkıntısı bulunan köprüden geçerek, Yortan, Cihanbey, Künye, Hasankadı yoluyla Bartın ve Amasra’ya ulaşmaktadır. Ayrıca, halk arasında Pazartesi gününün adının “Bolpazarı” olarak anılması, vaktiyle Yenice’nin Bolu’da kurulan Pazar ile de irtibat halinde olduğundan kaynaklandığı ve bu pazara Salavattepe’den aşılarak Mengen’e varılması yoluyla ulaşıldığı rivayet edilmektedir. 1930’lu yıllarda Devrek Orman İşletmesi’ ne bağlı bir şeflik olan Yenice bölgesi, 1942 yılında Orman İşletme Müdürlüğü haline getirilmiştir. Yenice ile Doksan Deposu arasında dekavil yolu döşenerek orman envali nakliyatı kolaylaştırılmıştır.

Yenice’de belediye kurulması girişimlerine 1950’lili yıllarda Sabri Akay ve arkadaşları tarafından başlandı. Ancak, engellemeler nedeniyle sonuç alınamadı. Sabri Akay ve arkadaşları yıllmadan girişimlerini sürdürdüler ve nihayetinde 28 Şubat 1962 tarihinde belediyenin kurulmasını sağladılar.

Yenice’nin ilçe olması çabalarına da 1972 yılında yayın hayatına başlayan Yenice Gazetesi vasıtasıyla girişildi. Yenice’nin ilçe olması girişimlerini de o dönem Yenice Gazetesi’ni yayınlayan Mustafa Akay başlattı. Yenice’nin ilçe olması için çeşitli etkinlikler ve faaliyetler ortaya kondu. İmza kampanyaları yapıldı. 12 Eylül döneminde Zonguldak Valililiği nezdinde yapılan girişimlerde o günün encümeni tarafından ilçe yapılması kararı alındı ve İçişleri Bakanlığı’na bildirildi. Bakanlıktaki komisyonlardan olumlu olarak geçirilen ilçe olma isteği yeniden demokratik düzene geçildiğinde bir süre sömen altında tutuldu. Ancak, Yenicelilerin ısrarlı istekleri sonrasında 7 Temmuz 1987 tarihinde Türkiye genelindeki 102 yerle birlikte ilçe kararı çıktı. İlçe kararının çıkmasında o günkü Ulaştırma Bakanı Veysel Atasoy’un büyük katkıları oldu. Resmi Gazete’de yayınlanan ilçe oluş kararında şöyle denildi. ” Zonguldak’ın Yenice Bucağı ile 102 yerleşim yerinin ilçe olması Bakanlar Kurulu tarafından kabul edilmiştir”. Dekavil yolu 1960’’ı yıllara kadar Doksan Deposu ile Uzunkum arasında ulaşımı sağlamıştır.1953 Yılında Karabük’ün Zonguldak vilayetine bağlı ilçe oluşuyla Yenice Karabük’e bağlanmış, 1987 yılında da 123 yıl aradan sonra ilçe olmuştur.

Son olarak 1995 yılında Karabük’ün vilayet olması neticesinde Yenice bu tarihten itibaren Karabük’ün ilçeleri arasında yerini almıştır.

 

3/6/1995 Tarihli Karabük’ün İl Olması İçin Yayınlanan Kanun Hükmünde Kararname